AGRESJA U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM- JAK SOBIE Z NIĄ RADZIĆ?

czwartek, 14 lutego 2019 09:55

Agresja jest celowym działaniem dziecka, które ma braki emocjonalne i chce zwrócić na siebie naszą uwagę. Jako rodzice musimy, przede wszystkim zrozumieć, że dziecko jest agresywne nie bez powodu. Dziecko zwykle nie wie jak radzić sobie ze złością, z krzywdą czy strachem, działa instynktownie. Ktoś mnie atakuje? Ja atakuje jego.

W temacie agresji u dzieci bardzo istotnym aspektem są emocje. Jeśli nie zaspokoimy podstawowych potrzeb naszego dziecka, ono nie będzie potrafiło radzić sobie ze swoimi emocjami. Wszystkie tłumione emocje wracają ze zdwojoną siłą. Prędzej czy później. Dziecko niezauważone i ignorowane może wykazywać później dwie tendencje:

  • do nadmiernej złości i wybuchów, ponieważ nauczyło się że nikt nie reagował lub reagował agresywnie na niego i jego stany emocjonalne;
  • do wycofywania się z okazywania emocji. Nastąpi efekt ich stopniowego zamrażania, zwłaszcza wtedy kiedy będzie upominane w obecności innych lub zawstydzane. Przykład komunikatu, który może wywoływać taki efekt: „Wszyscy na Ciebie patrzą a ty się tak zachowujesz. Wstydź się”.

Po pierwsze: powinniśmy ustalić dlaczego i w jakich sytuacjach dziecko jest agresywne. Taka diagnoza jest bardzo ważna ponieważ od niej zależy świadomy wybór reakcji.

Sposoby radzenia sobie z agresywnym dzieckiem

  1. Trzymamy dziecko za ręce i stanowczym tonem, patrząc prosto w oczy, mówimy, że nie wolno bić, bo to boli. Robimy tak, nawet jeśli uderzenie nie było bolesne.
  2. Gdy dziecko uderzyło w akcie złości lub podczas histerii odchodzimy od niego i bez słowa zostawiamy samego do czasu, aż się uspokoi. Możemy nawet wyjść z pomieszczenia, w którym się znajduje ale pamiętamy o zachowaniu bezpieczeństwa, by rozzłoszczone dziecko nie zrobiło sobie krzywdy.
  3. Gdy dziecko jest agresywne w miejscu publicznym nie obracamy tego w żart, lecz od razu reagujemy, mówiąc spokojnym tonem, że nie powinien tak robić. Jeśli dziecko wpadło w szał, chwytamy je mocno w swoje ramiona i oplatamy tak silnie, by nie mogło uderzyć ani siebie, ani nas. Wypuszczamy dziecko z uścisku dopiero wtedy, gdy się wyciszy. Możemy monotonnym głosem powtarzać „już dobrze, uspokój się”, ale nie upominamy go, że tak nie wolno się zachowywać – teraz nie jest na to dobry moment. Dopiero gdy dziecko uspokoi się, rozmawiamy o tym, co się wydarzyło. Nie próbujemy tego robić, kiedy dziecko nadal się złości, bo to tylko spotęguje jego furię.
  4. Przypominamy dziecku, jakie są zasady. Wśród nich jedną z najważniejszych jest „nie sprawianie innym bólu”. Przypominamy dziecku, że nigdy nie będziemy tolerować takich zachowań dziecka i konkretnie zaznaczamy: „Nie wolno bić, bo to boli”.
  5. Dobrą karą za takie zachowanie jest pozostawienie dziecka na kilka minut (np. tyle ile dziecko ma lat) w miejscu odosobnienia, np. na krzesełku w rogu pokoju, by przemyślało swoje zachowanie, a następnie porozmawianie z nim o tym - pytamy, czy wie, za co miało karę i dlaczego musieliśmy mu ją wymierzyć.
  6. Uczymy dziecko nazywać emocje. Powtarzamy: „Uderzyłeś mnie, bo byłeś zły, że nie pozwoliłam ci obejrzeć bajki. Rozumiem, że jesteś na mnie zdenerwowany, ale nie wolno ci mnie bić”.
  7. Pokazujemy dziecku, jak może odreagować złość. Może np. rzucić poduszką o łóżko, podrzeć przeznaczoną do tego gazetę, zamazać kredkami kartkę albo głośniej krzyknąć jakieś słowo (może je nawet sobie wymyślić). Rozmawiamy z dzieckiem o naszych sposobach radzenia sobie ze złością.
  8. Jeżeli nie udało nam się pohamować złości i np. nakrzyczymy na dziecko, rozmawiamy z nim o tym. Mówimy o tym, że jest nam przykro z powodu naszego niewłaściwego zachowania i przepraszamy za nie. Nie bójmy się przyznać do błędu. Dziecko uczy się od nas także takich zachowań.

WAŻNE!

Cokolwiek się wydarzy, absolutnie nie wolno oddać dziecku uderzenia. Wykorzystując „argument siłowy” przeciwko dziecku, dajemy mu przyzwolenie na takie zachowania.

Najlepszym sposobem przeciwdziałania agresji u dzieci, jest spędzanie z nimi czasu. Wiele zachowań agresywnych wynika z poszukiwania zainteresowania dorosłych. Dzieci próbują zwrócić na siebie naszą uwagę. Dzieci nie są złe! Dla dzieci wszystko jest proste. To dorośli komplikują rzeczy i widzą problemy, tam gdzie dziecko znalazło rozwiązanie. Dlatego pierwszym krokiem w celu obniżenia poziomu agresji u dzieci, jest spędzanie z nimi czasu także wtedy, kiedy wszystko jest dobrze. Chwalmy dzieci za dobre zachowania, nie reagujmy tylko wtedy, kiedy dziecko zachowuje się źle. Nawiązywanie bliskiego kontaktu, nawet jeśli nie wyeliminuje całkowicie problemu agresywnego zachowania, na pewno umocni relacje między rodzicem i dzieckiem. A to w dłuższej perspektywie, ułatwi przekazanie dziecku wartościowych treści i zwiększy efektywność naszych nauk

Literatura:

  1. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. A. Faber, E. Mazalish. Poznań 2006 r.
  2. Jak zaradzić agresji? Wychowanie w przedszkolu 2005 r. Nr 9.
  3. Emocje destrukcyjne jak możemy je przezwyciężać. D. Goleman. Poznań 2004 r.
  4. Agresja w przedszkolu. Poradnik dla rodziców i wychowawców. G. Haug- Schnabel. Kielce 2003.

Opracowała: Justyna Godlewska, Kamila Puka