Przedszkole stymuluje indywidualny rozwój dzieci poprzez kształtowanie ich zainteresowań matematycznych

Przedszkole stymuluje indywidualny rozwój dzieci poprzez kształtowanie
ich zainteresowań matematycznych

Oprac. Milena Filipkowska

 

Stymulowanie rozwoju jest podstawowym elementem wpływającym na to, jak ukształtuje się młody człowiek, jak będzie funkcjonować w społeczeństwie, jak będą wyglądać jego relacje i kontakty społeczne, jak będzie myśleć, czuć, odczuwać, przeżywać. Sprzyjające warunki stymulujące rozwój dziecka od lat najmłodszych warunkują w znacznej mierze kierunki  jego późniejszego rozwoju oraz efekty i sukcesy w wielu dziedzinach życia i nauki.[1] Przebywanie w otoczeniu bogatym i różnorodnym w materiały, tworzywa, surowce, pomoce, zabawki konstrukcyjne, manipulacyjne, środki dydaktyczne i wiele innych, które znajdują się w przedszkolu służą rozwojowi dziecka.[2]

Należy jednak pamiętać, iż każde dziecko ma swój własny rytm i tempo rozwoju, które uwarunkowane są czynnikami biologicznymi i środowiskowymi. W przedszkolu mamy do czynienia z dziećmi zarówno tymi, u których obserwujemy przyspieszony rozwój, jak i z tymi, których charakteryzują niedobory rozwojowe. Ta różnorodność skłania nauczycieli do poszukiwania rozwiązań dostosowanych do indywidualnego rozwoju dziecka. W wieku przedszkolnym kształtują się nawyki i rozwijają umiejętności przydatne w dalszym życiu każdego człowieka. Wśród tych umiejętności istotne są umiejętności matematyczne.[3] Rozwijanie tych umiejętności stało się tematem badań prof. E. Gruszczyk-Kolczyńskiej. Wskazuje ona na budulec jakim jest osobiste doświadczenie dziecka, z którego dziecięcy umysł tworzy pojęcia i umiejętności. Dziecko gromadzi takie doświadczenia w trakcie sytuacji zadaniowych i zabaw, manipulując specjalnie dobranymi przedmiotami (segreguje je, układa w szeregu, ustala miejsce każdego z nich, łączy w pary na różne sposoby, dodaje, odejmuje, rozdaje i rozdziela), konstruowania gier itp.[4] Podczas przeżywania tego typu doświadczeń dziecko powinno dużo mówić, nazywać sens wykonywanych czynności, dostrzegać to, co dla niego ważne. Na podstawie wypowiedzi dzieci nauczyciel, rodzic może stwierdzić, czy podąża ono we właściwym kierunku, dlatego też należy prowokować do rozmowy, do zadawania pytań, do porządkowania informacji, tworzenia uogólnienie, łączenia przyczyny i skutku, formułowania wniosków.

 

W okresie przedszkolnym obserwuje się ciekawość dziecka podczas kształtowania wiedzy matematycznej dotyczącej stosunków przestrzennych, ilościowych czy klasyfikacji przedmiotów. Stanowią one podstawę do nauki matematyki w klasie pierwszej. Jednak należy pamiętać, że kształtowanie pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym należy prowadzić, wykorzystując do tego zabawę i różnorodne zajęcia, z wykorzystaniem odpowiednich metod pracy i tak dobranych pomocy dydaktycznych, aby dzieci nie odczuły znużenia. Wszystkie te działania powinny odbywać się przy każdej nadarzającej się okazji z wykorzystaniem najróżniejszych sytuacji dnia codziennego.[5]

W edukacji matematycznej połączonej ze wspomaganiem rozwoju umysłowego dzieci trzeba koniecznie zachować według prof. E. Gruszczyk – Kolczyńskiej porządek merytoryczny czyli należy w następującej kolejności realizować obszary edukacji matematycznej:

-orientacja przestrzenna i porozumiewanie się z innymi

-rytmy

-kształtowanie umiejętności liczenia

-rachowanie

-przyczyna i skutek oraz przewidywanie tego, co może się zdarzyć

-wspomaganie dzieci w precyzyjnym klasyfikowaniu w edukacji matematycznej

-wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania u dzieci przedszkolnych

-układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych (zadania z treścią)

-wprowadzenie dziecka w sens pomiaru długości

-mierzenie płynów

-zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia

- wprowadzenie dzieci w tajniki pomiaru czasu i osadzania wydarzeń w czasie

-intuicje geometryczne

-mała, domowa ekonomia

-konstruowanie gier przez dzieci i dla dzieci[6]

Te piętnaście zakresów edukacji matematycznej trzeba realizować w podanej kolejności bowiem uwzględnia ona prawidłowości rozwoju umysłowego dziecka, pedagogiczne uwarunkowania kształtowania wiadomości i umiejętności matematycznych
z uwzględnieniem perspektywy edukacyjnej.

Lata edukacji przedszkolnej a potem szkolnej to okresy nazywane przez psychologów okresami krytycznymi rozwijania uzdolnień matematycznych, to czas szczególnej wrażliwości na rozwijanie cech umysłu. Biorąc pod uwagę szczególną podatność na proces uczenia się w wieku przedszkolnym ma ona szczególny związek z gotowością centralnego układu nerwowego do kształtowania umysłowych schematów czyli wiadomości i umiejętności.[7] Zatem nabywanie i rozwijanie zainteresowań matematycznych w wieku przedszkolnym jest prymarnym zadaniem nauczycieli oraz rodziców.

Przedszkole jest takim miejscem gdzie rozwój indywidualny każdego dziecka jest stymulowany, rozwijany, poszerzany dzięki różnorodnym metodom i formom pracy jakie stosują nauczyciele, dzięki dostępnym i licznym środkom dydaktycznym jakimi dysponuje placówka, a przede wszystkim dzięki indywidualnej inicjatywie i indywidualnemu podejściu nauczyciela do dziecka.

 

 


[1] http://www.edukacja.edux.pl/p-11107-warunki-stymulujace-rozwoj-dziecka-w-wieku.php

[2] http://www.edukacja.edux.pl/p-11107-warunki-stymulujace-rozwoj-dziecka-w-wieku.php

[3] http://www.przedszkole7.pila.pl/pdf/matematyka

[4] E. Gruszczyk –Kolczyńska, E. Zielińska, Dziecięca matematyka – dwadzieścia lat później, wyd. Bliżej Przedszkola, Kraków 2015, s. 18

[5]L. Rożek, Edukacja matematyczna w przedszkolu, Szczecin 2011, s. 5-7

[6] Tamże, s. 19-24

[7] Tamże, s. 240