POCZYTAJ MI MAMO, POCZYTAJ MI TATO – DYLEMAT RODZICÓW, CZYLI JAKĄ WYBRAĆ KSIĄŻKĘ
piątek, 24 lutego 2012 14:55
Istniejąca od 10 lat kampania prowadzona przez fundację ABCXXI – „Cała Polska czyta dzieciom”, uświadamia nam i przypomina jak ważną rolę w rozwoju każdego dziecka odgrywa głośne czytanie. Przez ostatnią dekadę dzięki organizowaniu przez fundacje ABCXXI rożnego rodzaju kampanii, programów, klubów, konferencji, konkursów, szkoleń udało się przekonać niesamowicie znaczną ilość polskich rodzin do tego, iż czytanie jest najlepszą inwestycją w przyszłość ich dzieci.[1]
Na pewno nie raz słyszeliśmy, iż czytanie rozbudza, rozwija umysł dziecka, pozwala zrozumieć mu siebie i świat, uczy wczuwania się w role drugiej osoby, rozumienia jego uczuć, pomaga w pokonywaniu wielu problemów wieku dorastania oraz to co jest bardzo ważne w relacjach rodzinnych, czytanie dziecku pozwala zachować lub odbudować więź między dzieckiem a rodzicem.[2] Czytanie dziecku to bardzo dobra forma kontaktu z dzieckiem. Dziecko słuchając rodzica może się do niego przytulić, obserwować jego mimikę, gesty, zmianę intonacji głosu.[3] W opozycji do telewizji, komputerów, czytanie obliguje do aktywności nawet, gdy podczas słuchania dziecko siedzi spokojnie, tak jak przy oglądaniu telewizji, słuchając lektury wyobraża sobie daną postać, tworzy wewnętrzne obrazy z abstrakcyjnych komunikatów. Nie mniej to przede wszystkim wspólnie spędzony czas, którego w dzisiejszym dwudziestym pierwszym wieku tak bardzo brakuje większości ludzi. Czas, który pozostanie w pamięci dziecka do końca jego życia. Czas poświęcony im teraz może zaowocować w czas dla nas za kilka lat. Gdy teraz nie będziemy mieli czasu dla swoich dzieci, pamiętajmy, że oni również mogą go dla nas nie znaleźć za kilka, kilkanaście lat.
Badania dotyczące skuteczności prowadzonych programów wykazały, że codzienne czytanie jest źródłem bardzo pozytywnych zmian jak:
- poprawa wypowiedzi ustnych i pisemnych dzieci starszych
- zwiększenie zasobu słownictwa czynnego i biernego
- wzrost ogólnej wiedzy
- wzrost rozumienia poleceń
- rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia
- rozwój wyobraźni i poczucia humoru
- powstanie głębszej więzi między dzieckiem a rodzicem
- spadek agresywnych zachowań
- i wile innych pozytywnych przemian w zachowaniu dziecka[4]
Reasumując można stwierdzić krótko bardzo ważne zdanie oddające całą myśl przewodnią programu „Cała Polska czyta dzieciom”, że WARTO JEST CZYTAĆ DZIECIOM. Jednakże powstaje tu pewien dylemat, z którym spotyka się większość rodziców, mianowicie chodzi o to, jaką wybrać książkę do przeczytania dziecku. Czy obojętne jest co będziemy czytać, byle by coś czytać?
We współczesnym świecie, w dobie tak ogromnego rozwoju cywilizacji, nauki, techniki, sztuki, a w związku z tym branży wydawniczej mamy niesamowitą, jak nigdy dotąd żadna inna epoka nie miała, możliwość wyboru. Księgarnie, biblioteki, sklepy internetowe, oficyny wydawnicze oferują nam spektakularną ilość publikacji literackiej: wiersze, opowiadania, bajki, baśnie, legendy, komiksy różnorodnych autorów z wcześniejszych epok ale i współczesnych, zagranicznych, tych bardziej znanych i nieznanych.
Kwestii wybrania książki nie można jednoznacznie rozstrzygnąć. Trudno jest sprecyzować konkretną listę wartościowych lektur. Jednakże godne polecenia na pewno są znane bajki, baśnie, wiersze, opowiadania autorów takich jak:
- Hans Christian Andersen i jego baśnie jak na przykład „Brzydkie Kaczątko”, „Calineczka”, „Choinka”, „Dziewczynka z zapałkami”, „Dzikie łabędzie”, „Krasnoludek”, „Królowa Śniegu”, „Krzesiwo”, „Księżniczka na ziarnku grochu”, „Mała Syrenka”, „Nowe szaty Króla”, „Słowik”, „Świnopas”, to najbardziej znane ale również „Dzwon”, „Latający Kufer”, Opowieść
o Matce”, „Stara Latarnia” itd.;
- baśnie braci Wilhelma i Jacoba Grimmów: „O wilku i siedmiu koźlątkach”, „Roszpunka”, „Jaś i Małgosia”, „Bajka o jednym takim co wyruszył w świat, żeby strach pokonać”, „Kopciuszek”, „Czerwony Kapturek”, „O dzielnym krawczyku”, „Przygody Paluszka”, „Śpiąca Królewna”, „Śnieżka”, „Titelitury”;
- bajki Babci Gąski czyli baśnie Charles’a Perraulta jak: „Ośla skóra”, „Paluszek”, „Sinobrody”;
- Lewis Carroll „Alicja w Krainie Czarów”, „Po drugiej stronie lustra”;
- Carlo Collodi „Pinokio”;
- Rudyand Kipling „Księga Dżungli”;
- Waldemar Bonsels „Pszczółka Maja”;
- Alan Aleksander Milne „Kubuś Puchatek”, „Chatka Puchatka”, „Wiersze dla Krzysia”;
- Tove Jansson „W dolinie Muminków”;
- Astrid Lindgren „Pippi Pończoszanka”;
- Dodie Smith „101 dalmatyńczyków”;
- a także wiersze, opowiadania polskiej pisarki Klementyny Hofmanowej „Pamiątka po dobrej Matce przez młodą Polkę”;
- wiersze, powieści i opowiadania: Jana Brzechwy, Juliana Tuwima, Zbigniewa Nienackigo, Ignacego Krasickiego, Lecha Konopińskiego, Stanisława Jachowicza, Zofii Żurakowskiej, Aleksandra Fredro;
- Czesław Janczarski „Jak Wojtek został strażakiem”;
- Julian Przyboś „Wiersze i obrazki”;
- Ernest Theodor Amadeus Hoffmann „Historia o dziadku do orzechów i o królu myszy”;
- Lyman Frank Baum „O czarnoksiężniku Ozie”;
I wiele innych wspaniałych pouczających, pełnych ciepła i poruszających pozycji, których nie sposób wymienić. Ważne jest aby po przeczytaniu wraz z rodzicem i rodzeństwem próbować ocenić je według różnych kryteriów.
Rozwój człowieka trwa całe życie ale te pierwsze lata są szczególnie ważne, ponieważ to co się wydarzy w owym czasie będzie miało wpływ na całe dalsze życie. Szczególnie dziś, w czasach, kiedy dziecko od najmłodszych lat musi często radzić sobie samo z wieloma problemami. Wobec tego warto jest czytać dziecku takie książki, których treść daje odpowiedź na nurtujące ich problemy, pytania, trudności. Doris Brett w książce „Bajki, które leczą” – przedstawiła rożnego rodzaju trudności, które dziecko napotyka w kolejnych stadiach swego rozwoju w formie opowiadań. Bohaterka historii styka się z takimi samymi problemami jak nasze dzieci, pójściem do przedszkola, koszmarami nocnymi, lękami (przed ciemnością), nieśmiałością i różnego rodzaju trudnymi sytuacjami życiowymi. Opowiadania te są skierowane do rodziców, którzy chcą pomóc swoim dzieciom w rozwiązaniu problemów, zastrzegając, że szczegóły opowiadań można zmienić i dostosować by odpowiadały takim warunkom jak sytuacja w jakiej się znalazło dziecko, temperament dziecka. [5] Powinniśmy również uwzględniać, przy wyborze książki zainteresowania, zamiłowania dzieci. Nie czytajmy dziecku czegoś na siłę, w ten sposób nie uzyskamy żadnych pozytywnych efektów, wręcz odwrotnie, możemy na zawsze zniechęcić do jakiegokolwiek czytania.
Kampania „Cała Polska Czyta dzieciom” na swej stronie internetowej zamieściła „Złota listę” publikacji literackich, które według uczestników i prowadzących kampanię są wartościowe, godne, cenne oraz zalecane do czytania dzieciom.[6]
Podsumowując krótko bardzo ważne jest to co czytamy dziecku. Wymienione powyżej rożne gatunki literackie uczą dzieci dobrych zachowań, zachęcają do refleksji, śmiechu, rozwijają język, wyobraźnię, kształcą szacunek do wyższych wartości i podważają pseudowartości, które wielokrotnie w dzisiejszej postmodernistycznej „nowoczesności” uznawane są za najważniejsze i priorytetowe. A przecież każdy nas chciałby, żeby jego dziecko wyrosło na mądrego, zdolnego do współpracy, uprzejmego, wrażliwego, silnego, uczciwego i posiadającego jeszcze wiele cnotliwych cech DOBREGO CZŁOWIEKA.
Opracowała
Milena Filipkowska
[1] http://www.calapolskaczytadzieciom.pl/o-jubileuszu
[2] www.calapolskaczytadzieciom.pl
[3] http://www.takwartozyc.pl/index.php?opcode=WYBIERZ_STRONE¶m1=152
[4] http://www.cpcd.pl/index.php?opcode=WYBIERZ_STRONE¶m1=157
[5] D. Brett, Bajki, które leczą, część pierwsza, Gdańskie wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006, s. 11-12.
[6] http://www.calapolskaczytadzieciom.pl/zlota-lista